Uyku Laboratuvarı
15 Şubat 2024

UYKU LABORATUVARI

Uyku, beyin hücrelerinin vücut sisteminin düzenli çalışmasını sağlayabilmesi için gerekli olan yaşamsal bir faz olarak tanımlanabilir. İyi bir uyku alındığının başlıca ölçüsü sabah dinç uyanmak ve kişinin kendisini gün içinde zinde hissetmesidir.

Uyku Laboratuvarı Nedir?

Hastanın uyku ile ilgili kaydedilebilir tüm verilerinin bilgisayara sonradan incelenmek üzere kaydedildiği yerdir. Ev ortamı hassasiyetinde oluşturulan özel bir odada hasta uyurken gece boyu izlenir ve kameraya kaydedilir. 

Uyku Laboratuvarında Neler Yapılır?

Uyku testi sırasında hastaya uyuması için herhangi bir ilaç verilmez ve kendi doğal uykusunda ve doğal uyku zamanında kayıt yapılır. Test esnasında bağlanılan elektrodlar hiçbir şekilde hastaya ağrı vermez ve hastaya elektrik verilmez. Bu elektrodlarla hastanın vücudunda ki doğal elektrik gelişmiş cihazlarla kaydedilir.

Hastanın beyin elektrosu (EEG), göz hareketleri elektrosu (EOG), çene kas gerilimi elektrosu (çene EMG), yatış pozisyon kayıtları, soluk alma esnasında burundan giren hava akımı, soluk alıp-verme esnasında göğüs ve karın hareketleri, kan oksijen seviyesi, kalp grafisi (EKG), bacak kas kasılmaları elektrosu (bacak EMG) kaydedilir.

Bu kayıtlar daha sonra incelenerek hastanın uyku yapısı değerlendirilir. Uyku evreleri oluşturulur. Uyku süresince solunum olayları değerlendirilerek, hastanın soluk alıp vermedeki anormalliklerin var olup olmadığına (soluk hafiflemesi ya da kesilmesi), bunun yanı sıra gelişen oksijen seviyesi değişiklikleri, uyanıklık reaksiyonları, kalp atım değişiklikleri, uyku sırasındaki bacak hareketleri tek tek işaretlenir. Bu analizler sonrası uyku raporu oluşturulur. Uyku raporunda; uyku kalitesi, toplam uyku süresi, uyanıklık  ile bölünüp bölünmediği uykuda nefes kesilmeleri ya da hafiflemelerinin olup olmadığı, varsa sıklığı, süreleri, hangi pozisyonda belirgin olduğu, uykunun hangi evresinde belirgin olduğu, bu sırada ortaya çıkan kan oksijen seviyesi düşüklüğü süre ve derinliği, kalp atımlarındaki değişimlerin uyku evresi ve anormal solunum olayları ile ilişkisi, uykuda bacak hareketlerinin varlığı, varsa sıklığı tespit edilir. Böylece   hastada  uyku  hastalığının var olup olmadığı, varsa ciddiyeti ortaya konur.

Uyku Testi kimlere yapılır?

Uyku laboratuvarında  en sıklıkla horlama, uykuda nefesinde durma veya yüzeyelleşme,  gündüz uykululuk ile giden  uyku apne hastalığı şüphesi olan hastalar yatırılmaktadır. Uyku apne sendromu toplumda erkeklerde %4, kadınlarda % 2 sıkılıkta görülmektedir. Bu  hasta çoğunlukla  kilolu, kısa boyunlu erkek hastalar olmakla beraber toplumda her iki cinsiyet ve her yaş grubunu etkilemektedir. Tedavi edilmediği durumda, şeker hastalığı,  yüksek tansiyon, kalp damar hastalığı, kalp ritim bozukluğu, inme, ani ölüme kadar ciddi sonuçları olabilen bir hastalıktır.  Ayrıca trafik ve iş kazaları, evlilik sorunları gibi birçok sosyal problemlere yol açabilir. 

Ayrıca yine gündüz olur olmaz yerlerde uyuklamalarla, seyreden narkolepsi şüphesi olanlar ile daha nadir olarak da yine gündüz yorgunluk ve uykululuğa neden olan uykuda periodik bacak hareketi şüphesi olan hastalar ve REM uyku davranış bozukluğu olan olan hastalar yatırılmaktadır.

Uyku laboratuvarı öncesi gerekli  hazırlıklar ve dikkat edilecek hususlar nelerdir?

Hastalar kullandığı rutin ilaçlar varsa belirtilmeli, bu ilaçlar dışında uyku verici ve sakinleştirici türde ilaçlar testin yapılacağı gün kullanılmamalıdır.   Yatış günü duş alması, sakallarını kesmesi daha sağlıklı kayıt alınmasını sağlar. Testin yapılacağı  gün alkol, çay, kahve, gazlı içecekler tüketmemeli, reflüye neden olabilecek portakal, mandalina gibi yiyeceklerden uzak kalması tetkikin sağlıklı olması için gerekmektedir. Yatış esnasında kollu ve bacaklı pijama ile gelmelidir.

Uyku laboratuvarına başvuran hastalar değerlendirilir, uyku bozukluğu düşünülen hastalara uyku testi (polisomnografi) testi için randevu verilir. Uyku testi bu alanda sertifikalı hekimler tarafından değerlendirilir ve hastalığın tanısı ve tedavisi planlanır.